کد مطلب:42614 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:203

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

منظور از تنور در آيه 40 سوره هود چيست ؟ آيا طوفان زمان نوح ( ع ) جهاني بود؟

درباره ي مدلول ( ( تنور ) ) در آيه ي ( ( حتي اذا جا امرنا و فار التنور ...) ) ، ميان مفسران دو قول هست : 1 .تنور، همان تنور معمولي است كه در آن نان مي پزند .2 .تنور دراين جا غير تنور معمولي است و معناي خاصي دارد .بسياري از مفسران به قول اول معتقدند، اما اختلاف هايي نيز حول آن دارند؛ از جمله اين كه آياتنور از آن نوح بود، يا مال حضرت آدم ( ع ) بود كه به حضرت نوح ارث رسيده بود و يا تنور از سنگ بود كه به حضرت حوا اختصاص داشت و به حضرت نوح رسيده بود .هم چنين درباره ي حمل آن هم اختلاف دارند كه آيا در ناحيه ي كوفه بود، يا در سمت راست مسجد كوفه بود، يا در شام ، درمحلي به نام ( ( عين وردان ) ) قرار داشت و يا در هند بود .كساني كه قول دوم راپذيرفته اند اقوال ذيل را بيان كرده اند : 1 .تنور به معناي انفجار آب از سطحزمين است . 2 .تنور، شريف ترين و بلندترين محل روي زمين است كه آب ازآن جريان پيدا كرد .3 .( ( فار التنور ) ) به معناي وقت طلوع صبح است . 4 .( ( فارالتنور ) ) به معناي شديدتر و گرم تر شدن جوشيدن آب است كه كنايه از شدت غضب خداست . بالاخره ، در اين كه جوشيدن آب از تنور چه تناسبي باطوفان نوح داشته است ، ميان مفسران محل گفت و گو است . بعضي مانندعلامه طباطبايي گفته اند كه جوشيدن آب نشانه اي الهي براي آگاهي حضرت نوح از شروع طوفان بوده است . گروهي ديگر چون فخر رازي گفته اند كه تنوركنايه از غضب خدا و نزديك شدن طوفان است ، ( ر.ك : ترجمه الميزان ، ج 10، ص 352 و تفسير فخر رازي ، ج 17، ص 225 و تفسير روح المعاني ، ج 12، ص 52 و تفسير المنار، ج 12، ص 75 و تفسير نور الثقلين ، ج 3 و 4، ص 423 ) . مفسران درباره ي قلمرو طوفان نيز، نظرات مختلفي ابراز كرده اند.گروهي مانند علامه طباطبايي ، معتقدند كه طوفان جنبه ي جهاني داشته است . ايشان در تفسير سوره ي هود، تحت عنوان ( ( آيا نبوت نوح ( ع ) براي عموم بشر بود؟ ) ) ، استدلال مي كنند كه نبوت آن حضرت ، جهاني بوده است و در فصل ( ( آيا طوفان همه جاي زمين را فرا گرفت ؟ ) ) به عالم گير بودن طوفان اشاره مي كنند مي فرمايند : ( ( عمومي بودن دعوت حضرت نوح ( ع ) مي رساندكه عذاب هم عموميت داشته است . اين قرينه ي خوبي است بر آن كه مرادساير آياتي كه به ظاهر بر عمومي بودن عذاب دلالت مي كنند، همين است ؛مانند آيه ي 26 نوح، آيه 43 هود، آيه ي 77 صافات ) ) سپس ايشان سوار كردن يك جفت از هر حيوان را از شواهد عمومي بودن طوفان ذكر مي كنند؛ زيرادر صورت منطقه اي بودن ، اين عمل ضرورتي نداشت ، ( علامه طباطبايي : ترجمه الميزان ، ج 10، ص 404 ) . افزون بر آن ، به نظر برخي ، منسوب بودن نژادهاي كنوني بشر به يكي از سه فرزند حضرت نوح و مسيله ي تاريخي زمين نيز مدعاي فوق را تاييد مي كند، ( تفسير نمونه ، ج 9، ص 102 ) . درمقابل ، گروه ديگري از مفسران قايلند كه اولا، شريعت حضرت نوح مربوطبه قومي بود كه او در ميان آنان زندگي مي كرد، به گواه اين كه مي گويد : ( ( اناارسلنا نوحا الي قومه ) ) ، ( نوح، 1 ) و در آيه ي ديگري به او مي گويد : ( ( انه لن يومن من قومك الا من قد آمن ) ) ، ( هود، 36 ) . گذشته از اين ، ابلاغ رسالت جهاني در گرو وجود تمدن در ميان ملت هاي مختلفي است كه وسايل رفت و آمد ميان آنان فراهم باشد - چنان كه در زمان رسول اكرم ( ص ) اين شرطمهيا بود -، ولي در زمان حضرت نوح ( ع ) چنين تمدني وجود نداشت ، ( سبحاني ، جعفر : منشور جاويد، ج 11، ص 150 ) . از طرف ديگر، لازمه ي عمومي بودن رسالت حضرت نوح ( ع ) اين است كه رسالت او به همه جاي عالم رسيده باشد و همه تكذيب كرده باشند، تا مستحق عذاب گردند .اثبات اعزام نماينده از جانب ايشان به تمام عالم ، مشكل است ، ( قرشي ، سيدعلي اكبر : قاموس قرآن ، ج 7، ص 123 ) . ظواهر آيات به كمك قراين و تقاليداهل كتاب ( امور عقايدي و عبادي مسيحيان ) نشان مي دهد كه آن روز درهمه ي زمين ، جز قوم حضرت نوح ( ع ) نبودند .آن ها نيز بر اثر طوفان از بين رفتند و جز فرزندان او ( و مومنين ) باقي نماندند .اين مقتضي آن است كه طوفان محلي بوده باشد؛ آن زمان خشكي كوچكي بوده است ؛ زيرا از زمان تكوين و پيدايش بشر چندان فاصله نداشته است ، ( شيخ محمد عبده : تفسيرالمنار، ج 10، ص 106 ) . انتخاب يك جفت از حيوانات - با توجه به گستردگي آن ها، نياز به وقت بيش تر در انتقال آن ها و وسيع گشتن حجم كشتي - احتمال جهاني بودن را سست مي كند؛ مگر اين كه گفته شود در آن زمان ، خشكي عالم ، به منطقه ي زندگي حضرت نوح ( ع ) محدود بوده است. نتيجه اين كه ، آيات استفاده شده در كلام علامه هم از حصر حقيقي به حصراضافي و نسبي تبديل مي گردد؛ يعني مدلول زمين در آن ها، محيط قوم حضرت نوح ( ع ) است ، نه معناي وسيع آن . از اين رو، محتمل است ، گفته شود كه طوفان نوح عالم گير نبوده است . ;